Limfo-Info dla pacjentów

Wykaz artykułów:

Ryzyko progresji obrzęku w wyniku wzmożonego przekrwienia tkanek,
cz.1: znaczenie filtracji w rozwoju obrzęku limfatycznego

( Ostatnia aktualizacja: 2016-04-11 07:48:30 )

Szanowny Pacjencie...

Czy zdarzyło Ci się wyjść z gorącej kąpieli w wannie z bardziej obrzmiałymi nogami (jeśli masz obrzęk nóg), a może zauważyłeś po dłuższym zmywaniu lub praniu ręcznym w gorącej wodzie, że Twoja ręka jest bardziej nabrzmiała (jeśli masz obrzęk ręki)? Zastanawiasz się dlaczego się tak dzieje?.

To zupełnie normalne, że w wyniku długiego oddziaływania wysokiej temperatury nasze ręce i nogi ulegają z wiekiem pewnemu nabrzmieniu. Jest to związane z jednej strony ze zwiększonym przesączaniem się wody z "rozszerzonych" naczyń krwionośnych, a z drugiej strony - z pogarszającymi się z wiekiem warunkami odpływu krwi i limfy. U większości zdrowych osób stan ten normalizuje się po zastosowaniu pozycji leżącej z wysoko uniesionymi kończynami (najczęściej problem dotyka nóg).

Jeśli jednak jesteś osobą z obrzękiem limfatycznym, a zwłaszcza gdy zostały Ci operacyjnie usunięte węzły limfatyczne (z dołu pachowego, pachwiny lub jamy brzusznej) to musisz mieć świadomość, że Twój odpływ limfy jest mocno ograniczony, uszkodzony. Nawet jeśli jesteś po operacji z usunięciem węzłów chłonnych (czyli limfatycznych) i wciąż nie masz obrzęku mimo upływu lat - musisz wiedzieć, że należysz do grona osób zagrożonych obrzękiem. W takim przypadku Twój organizm sprawnie odprowadza całą "wodę" z ręki czy nogi, ale pod warunkiem, że nie ma jej zbyt wiele. W przypadku zwiększonego przesączania się wody z naczyń krwionośnych do przestrzeni śródtkankowej - Twój układ limfatyczny nie będzie w stanie odpowiednio szybko odpompować tego nadmiaru. Doskonałym przykładem takich sytuacji są większe stłuczenia lub sińce, które na kończynie zagrożonej obrzękiem (z której usunięto węzły limfatyczne) utrzymują się dłużej niż normalnie.

Część wody z tkanek kończyny zostanie oczywiście odprowadzona układem żylnym i doskonałą pomocą będzie tu położenie się z wysoko ułożoną kończyną/kończynami. Jednak specyfika obrzęku limfatycznego, w odróżnieniu od wszystkich pozostałych obrzęków, polega na tym, że w tkankach kończyny zalegają substancje, które nie mogą zostać odprowadzone układem żylnym, a jedynie limfatycznym. Substancje te to przede wszystkim białka, które przesączają się z naczyń krwionośnych, a następnie (po spełnieniu swej roli w tkance) muszą zostać odprowadzone z niej właśnie układem limfatycznym. Jeśli więc masz układ limfatyczny uszkodzony (np. po usunięciu węzłów), to odprowadzanie tych białek jest znacząco upośledzone, a wysokie uniesienie kończyny nic tu nie pomoże, gdyż jak pokazują badania naukowe- spływ limfy w naczyniach chłonnych nie jest zależny od ułożenia ciała. Zalegające w tej sytuacji białka posiadają zdolność wiązania wody i tym samym uniemożliwiają jej odprowadzenie układem żylnym. Dlatego Twoja kończyna puchnie.

Musisz więc zadać sobie następujące pytanie:
- Skoro owe białka, które wiążą wodę w mojej kończynie i tak się muszą do niej przesączać z krwi, a mój system odprowadzania ich z tej kończyny jest uszkodzony - to co mogę zrobić by:

• wspomóc ich odprowadzanie z "chorej" kończyny?,
• ograniczyć ich napływ do kończyny?.

O ile na to pierwsze pytanie znasz już pewnie odpowiedź i jest ona dla Ciebie do zaakceptowania - powinieneś się zgłosić na fizykalną terapię przeciwobrzękową do lekarza lub fizjoterapeuty - o tyle z tym drugim pytaniem jest nieco trudniej. Odpowiedź na nie stawia przed Tobą pewne ograniczenia, do których nie zawsze chętnie będziesz się stosować.

Skoro już wiesz, że więcej płynu (a więc i białek) przesącza się z krwi do tkanek wówczas gdy naczynia krwionośne są "bardziej rozszerzone" (a właściwie - gdy więcej drobnych naczyniek jest aktywnych, otwartych), to należy teraz określić te czynniki, które doprowadzają do takiej sytuacji. Najistotniejszymi z nich powodującymi wzmożone przekrwienie tkanek są bodźce termiczne i wysiłek fizyczny, choć należy tu także wymienić przezskórny kontakt z alergenami czy lokalne infekcje (które powodują zwiększenie obrzęku w dwojaki sposób, a pierwszy z nich został omówiony w artykule "Jak ograniczyć ryzyko zwiększenia obrzęku wywołane infekcją?" (część 1,2,3)

W części 2 przeczytasz o wpływie ciepła na rozwój obrzęku limfatycznego.