Limfo-Info dla pacjentów

Wykaz artykułów:

Etapy terapii przeciwobrzękowej.

( Ostatnia aktualizacja: 2014-11-02 12:28:49 )

Terapia przewlekłego obrzęku limfatycznego (patrz artykuł p.t. Na czym polega terapia obrzęku limfatycznego?) właściwie trwa przez całe życie pacjenta dotkniętego tym problemem, jednak z różną intensywnością. Najogólniej mówiąc można ją podzielić na dwa etapy/fazy:

• faza redukcyjna
• faza podtrzymująca (utrwalająca)

Ze względu na różne cele każdej z nich - wyglądają one odmiennie.

Faza redukcyjna, to okres kilku tygodni, w którym pacjent poddawany jest terapii przeciwobrzękowej w sposób intensywny. Trwa ona zazwyczaj 4-6 tygodni. W warunkach polskich często jest ograniczana nawet do 2 tygodni, mimo iż w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego NFZ dopuszcza możliwość zaordynowania przez lekarza max. 50 zabiegów - co w obecnym czasie (I półrocze 2014r) można przełożyć na 5 tygodni terapii złożonej z 2 rodzajów zabiegów, bądź na np. 4 tygodniową terapię, w której pacjent może otrzymać 3 tygodnie z dwoma zabiegami oraz 1 tydzień z trzema zabiegami. Taki rozkład zabiegów zakłada terapię prowadzoną raz dziennie. Jednak praktyka pokazuje (a NFZ dopuszcza) iż wykonywanie terapii dwa razy dziennie daje dużo lepsze efekty. Niestety wiąże się to ze skróceniem okresu terapii o połowę, choć tak na prawdę wcale tak nie musi być, gdyż przepisy NFZ dopuszczają by w wyjątkowych przypadkach lekarz rehabilitacji zaordynował od razu dwie serie po 50 zabiegów. Większym problemem jest fakt iż na obecną chwilę NFZ nie refunduje, tak istotnego w tej terapii, bandażowania kompresyjnego (ani zakupu nietanich materiałów kompresyjnych, ani samej procedury bandażowania kompresyjnego).

Widać więc, iż intensywność tej fazy zależy od różnych czynników, od których nie powinna. Optymalna długość tej fazy jest tak właściwie dla każdego pacjenta inna i powinna zależeć wyłącznie od postępów terapii. Postępowanie zakłada prowadzenie minimum raz dziennie kompleksu zabiegów przeciwobrzękowych tak długo, jak długo kończyna pacjenta zmienia swe rozmiary. Z chwilą gdy pomimo dalszego stosowania zabiegów obwody kończyny nie ulegają dalszym zmianom ? można przejść do fazy podtrzymującej.

Najczęściej stosowane w fazie intensywnej zabiegi to: manualny drenaż limfatyczny, bandażowanie kompresyjne oraz kinezyterapia (ćwiczenia ruchowe). Często zestaw ten ulega poszerzeniu o kompresjoterapię pneumatyczną. Niestety ze względu na brak refundacji na bandażowanie kompresyjne, a także ze względu na pewien dyskomfort związany z bandażowaniem kończyny - obserwuje się często zastępowanie kompresji bandażowej zabiegiem kompresji pneumatycznej. Postępowanie takie jest jednak błędne, gdyż bandażowanie jest kluczowym elementem postępowania kompleksowego i jedyną formą zabiegu pozwalającą oddziaływać na pacjenta przez ok. 20-22 godziny nieprzerwanie.

Faza podtrzymująca (utrwalająca) wiąże się z okresowymi wizytami pacjenta w zakładzie fizjoterapii (rehabilitacji) i poddawaniu się tam zazwyczaj tym samym zabiegom, co w fazie intensywnej, z tą jednak różnicą, iż kompresja bandażowa zostaje zastąpiona odzieżą kompresyjną.

W momencie, gdy z końcem fazy intensywnej kończyna przestaje zmniejszać swoje rozmiary pod wpływem terapii, można dobrać pacjentowi, właściwą dla jego wymiarów, odzież kompresyjną (pończochy, rajstopy, półrajstopę, rękaw, rzadziej samą rękawiczkę lub podkolanówkę). Odzież tą pacjent zakłada po manualnym drenażu limfatycznym lub kompresji pneumatycznej i podobnie jak wcześniej z bandażami - tak teraz w nałożonej odzieży kompresyjnej poddawany jest ćwiczeniom ruchowym.

Odzież kompresyjna posiada gwarancję swych właściwości przez ok. 6 miesięcy - między innymi także ten fakt jest jedną z przesłanek do podjęcia kolejnej fazy redukcyjnej, w trakcie której dochodzi zwykle do kolejnego zmniejszenia obrzęku (pomimo iż wcześniejsza faza redukcyjna zakończyła się stabilizacją wymiarów kończyny).

W trakcie fazy podtrzymującej częstotliwość wizyt u terapeuty może się zmieniać w zależności od potrzeb i wynosi zwykle między dwa razy w tygodniu a raz na dwa tygodnie. Ogromną rolę w procesie terapii w tej fazie odgrywa świadomość pacjenta o współodpowiedzialności za postępy terapii - pacjent winien rygorystycznie przestrzegać pewnych zasad obejmujących praktycznie wszystkie płaszczyzny jego życia, aby nie doprowadzać do rozwoju obrzęku. Dzięki świadomemu przestrzeganiu licznych środków ostrożności, pacjent jest w stanie zminimalizować częstotliwość zabiegów terapeutycznych oraz ograniczyć ryzyko wystąpienia powikłań. Wspomniane zasady i ograniczenia będą przedmiotem kolejnych publikacji w naszym serwisie, dlatego aby być na bieżąco z publikowanymi treściami - zapisz się na nasz bezpłatny Newsletter.

W polskich warunkach długość fazy podtrzymującej jest zwykle dużo większa niż pół roku, tak ze względu na ograniczoną dostępność zabiegów (na całą serię zabiegów - faza redukcyjna - pacjent często musi czekać dużo dłużej niż 6 miesięcy)jak i ze względu na spory koszt odzieży kompresyjnej (pacjenta często nie stać na zakup dobrej odzieży kompresyjnej 2 razy w roku). Od 2014 roku weszła w życie możliwość refundacji ze środków NFZ zakupu takiej odzieży, ale na chwilę obecną (marzec) wciąż nie są znane wszystkie szczegóły tej sprawy.