Limfo Info dla medyków.

Higiena, pielęgnacja, edukacja

Wykaz artykułów:

Ryzyko progresji obrzęku w wyniku zwiększonego przekrwienia - cz.1

( Ostatnia aktualizacja: 2015-08-31 07:58:39 )

Zwiększone przekrwienie tkanek, to obok infekcji, drugi z trzech czynników wpływających na powiększanie/ujawnianie się obrzęku (trzeci czynnik będzie przedmiotem dalszych omówień).

Jak opisano w artykule pt. "Patogeneza obrzęku" - każdy obrzęk jest efektem zachwiania równowagi między filtracją do tkanki a sumą resorpcji do układu żylnego i limfatycznego. Zwiększone przekrwienie tkanek oznacza, że więcej zwieraczy przedwłośniczkowych zostało otwartych i krew płynie przez większą ilość naczyń włosowatych (bo w warunkach "normalnych" nie wszystkie naczynia włosowate są wykorzystywane). Otwarcie dodatkowych przestrzeni dla przepływu krwi oznacza także zwiększenie powierzchni, przez którą dochodzi do przesączania się płynu do tkanki. Dochodzi zatem do zwiększenia strumienia objętościowego filtrowanego płynu - zwiększenie powierzchni filtracji zwiększa wartość samej filtracji. W przypadku gdy już występuje obrzęk, lub dany obszar jest nim zagrożony czyli gdy zostały usunięte węzły trybutarne i występuje niewydolność typu "brak funkcji wentylu bezpieczeństwa" (patrz artykuł pt. "Patomechanizm obrzęku limfatycznego" - każda dodatkowa ilość przesączanego płynu stanowi duży problem dla obu rodzajów resorpcji: limfatycznej i żylnej.

Do zwiększenia przekrwienia tkanek dochodzi w różnych sytuacjach. Najczęściej kojarzone jest ono z oddziaływaniem bodźca termicznego. Dostarczane z zewnątrz ciepło wywołuje lokalne przegrzanie tkanek, i dlatego otwierają się dodatkowe naczyńka w skórze, aby to ciepło odprowadzić. W przypadku globalnego przegrzania ciała (za sprawą czynników egzogennych lub endogennych), skóra, jako dobrze unaczyniony organ staje się głównym wymiennikiem ciepła z otoczeniem, przez który organizm próbuje się schłodzić. Należy tu zwrócić uwagę, że lokalne odczyny przekrwienne w odpowiedzi na zewnętrzne bodźce cieplne będą lokalne tylko do czasu, po przekroczeniu pewnej granicy (dysbalans między absorpcją i emisją ciepła) odczyn przekrwienny na skórze zacznie obejmować coraz większe obszary, aż stanie się ogólnym, bez względu na lokalność bodźca cieplnego. Ma to ogromne znaczenie dla progresji obrzęku, gdyż wiele osób uważa, że wystarczy gdy kończyna obrzęknięta będzie chroniona przed bodźcami cieplnymi, a reszta ciała może z nich korzystać do woli (co oczywiście jest błędne).

Odczyn przekrwienny jest także reakcją na bodziec termiczny o bardzo niskiej temperaturze. Organizm początkowo obkurcza naczynia krwionośne i ogranicza przepływ skórny, jednak stan ten po kilku minutach ulega odwróceniu i obserwuje się wielokrotne (do 4x) zwiększenie przepływu krwi w skórze. Tak gwałtowna reakcja naczynioruchowa powoduje zwiększenie filtracji do tkanki porównywalne z oddziaływaniem ciepłolecznictwa.

Także w efekcie wysiłku fizycznego, gdy męczące się mięśnie zużywają więcej substratów energetycznych i produkują więcej metabolitów przemiany materii dochodzi do otwarcia dodatkowych naczyń kapilarnych (w mięśniach). Reakcja ta chroni mięsień przed hypoksją, doprowadza substraty energetyczne i wypłukuje metabolity przemiany materii, ale także zwiększa filtrację do tkanki.

Odczyn przekrwienny wywoływany jest także przez różne mediatory stanu zapalnego. Do sytuacji tej dochodzi w przebiegu jałowych stanów zapalnych, septycznych stanów zapalnych, a także reakcji alergicznych.

Znajomość wskazanych powyżej mechanizmów pozwala właściwie leczyć różne schorzenia współistniejące u pacjentów zagrożonych obrzękiem, pozwala ordynować zabiegi bezpieczne i przekazywać właściwe zalecenia.

W kolejnym artykule czynniki ryzyka związane ze zwiększonym przekrwieniem zostaną ukazane na różnych płaszczyznach życia.