Limfo Info dla medyków.

Manualny drenaż limfatyczny

Wykaz artykułów:

Mechanizmy przeciwobrzękowego oddziaływania manualnego drenażu limfatycznego.

( Ostatnia aktualizacja: 2014-11-02 09:33:00 )

W wielu środowiskach, w tym także w medycznych, wciąż jeszcze funkcjonuje błędne przekonanie, iż MDL polega wyłącznie na przepychaniu płynu obrzękowego. Przepychanie owo jest faktem, jednak nie jest ono pierwszoplanowym celem oddziaływania tego zabiegu. W przypadkach, w których naczynia limfatyczne są już niedrożne - przepychanie odgrywa bardzo ważną rolę, lecz nawet wówczas nie stanowi jedynego mechanizmu oddziaływania na obrzęk. Natomiast tam, gdzie naczynia limfatyczne są jeszcze wydolne - ma znaczenie pomocnicze.

Należy zwrócić uwagę, że sam twórca MDL - dr Emil Vodder (duński biolog, dr filozofii) opracował tą metodę w oparciu o swe praktyczne doświadczenie i obserwacje pozytywnych rezultatów, do których dochodziło w wyniku stosowania właśnie delikatnych, okrężnych ruchów rąk terapeuty na twarzy i szyi pacjenta. Takie ruchy nie mogły być wykonywane w tej okolicy z mocnym dociskiem, którego celem jest przepchnięcie płynu. Dopiero dalsze badania naukowe, ćwierć wieku później odsłoniły najistotniejszy mechanizm oddziaływania MDL, jakim jest stymulacja motoryki naczyń limfatycznych. Uważa się, iż limfangiomotorykę jako pierwszy odkrył Mislin (1961). Liczne dalsze badania - w tym także z wykorzystaniem limfoscyntygrafii - potwierdzają wpływ MDL, czy kinezyterapii na stymulację pracy naczyń limfatycznych.

Nie jest to jednak jedyne oddziaływanie przeciwobrzękowe tego zabiegu. MDL wpływa także na poprawę resorpcji do początkowych naczyń limfatycznych - otwierając w kapilarach chwilowe otwory przejściowe zwane stigmata Informacje o otworach stigmata także nie były znane w latach 30-tych XXw, kiedy Vodder ogłaszał swą metodę światu. Wiedzę o nich zdobyto dopiero w dobie mikroskopu elektronowego, a polskojęzyczny opis można znaleźć np. w podręczniku "Anatomia układu limfatycznego", którego autorem jest Bogusław Gołąb. Mechanizm otwierania stigmata poprzez ruchy manualnego drenażu limfatycznego został bardziej szczegółowo opisany w pozycji "Manualny drenaż limfatyczny kończyn dolnych w postępowaniu po usunięciu biodrowych węzłów limfatycznych" Sebastiana Biały (dostępnej w naszym serwisie). Aby było to jednak możliwe, chwyty MDL muszą się cechować odpowiednią obszernością ruchów, zapewniającą przesuwalność tkanek i pociąganie za włókna kratkowe mocujące kapilary w tkance.

Można zatem wskazać następujące mechanizmy oddziaływania przeciwobrzękowego manualnego drenażu limfatycznego:

• stymulacja limfangiomotoryki,
• stymulacja resorpcji do kapilarów limfatycznych,
• przepychanie (drogą śródmiąższową i śródnaczyniową),
• mobilizacja płynu obrzękowego,
• optymalizacja warunków do regeneracji i tworzenia nowych połączeń anastomozowych,

a poprzez uboczny wpływ MDL na poprawę odpływu żylnego - także

• poprawa resorpcji do kapilarów krwionośnych.

O ile dwa pierwsze mechanizmy zostały omówione wyżej, a trzeci nie wymaga większego komentarza - o tyle dwa kolejne powinny zostać uszczegółowione, by nie zostały niewłaściwie zrozumiane.

Mobilizacja płynu obrzękowego to oddziaływanie mające na celu przywrócenie płynowego charakteru przestrzeni napowięziowej. Płyn obrzękowy zgromadzony w tej przestrzeni z czasem przybiera konsystencję żelową i włóknieje. Stosowane w tym celu tzw. chwyty obrzękowe (zwane też chwytami specjalnymi, lub chwytami głębokimi) mają za zadanie oddziaływać destrukcyjnie na owe zżelowacenie i pojawiające się zwłóknienia. To mechaniczne oddziaływanie, mimo, iż cechuje się zastosowaniem dużej siły, nie może w żadnym wypadku powodować bólu czy przekrwienia tkanek. Efekty takiego oddziaływana widoczne są w obrazie USG.

Natomiast odbudowa naczyń limfatycznych jest zjawiskiem kontrowersyjnym - powszechnie uważa się, że nie dochodzi do rewaskularyzacji na poziomie naczyń posiadających mięśniówkę, jednak limfangiogeneza kapilarów jest faktem. Nie jest do końca wyjaśniony mechanizm tworzenia nowych połączeń limfo-limfatycznych lub limfo-żylnych, ale fakt ich istnienia ukazują limfoscyntygramy (np. zamieszczone w podręcznikach limfologicznych). Uważa się, że jednym z czynników umożliwiających poprowadzenie nowego naczynia anastomozowego (bezzastawkowego i pozbawionego aktywnie pracującej mięśniówki) jest różnica ciśnień między oboma naczyniami, które dana anastomoza ma połączyć. MDL sprzyja tworzeniu takiej różnicy ciśnień i jedynie w tym zakresie należy rozumieć wspomnianą optymalizację warunków do tworzenia nowych połączeń anastomozowych. Wszystko to zostało dokładniej opisane we wspomnianej wcześniej książce, dostępnej w sklepie.

Aby mechanizmy te mogły być realnie wykorzystane, poszczególne chwyty powinny posiadać odpowiednie parametry wykonania. Opis prawidłowych parametrów poszczególnych chwytów MDL będzie przedmiotem omówienia w kolejnych artykułach.