Limfo-Info dla medyków.

Obrzęki i ich terapia

Wykaz artykułów:

Obrzęk tłuszczowy - rozwój, terapia i różnicowanie (cz.2/2)

( Ostatnia aktualizacja: 2015-04-07 09:28:51 )

Obrzęk tłuszczowy i lipohypertrofia (na bazie której on powstaje) wiążą się nie tylko z zaburzeniem dystrybucji tkanki tłuszczowej, ale także ze zmianą jej struktury i metabolizmu.

Ze względu na morfotyczną odmienność tej tkanki tłuszczowej - nie jest ona wrażliwa na działanie enzymów lipolitycznych. Z tego też względu dieta i wysiłek fizyczny nie znajdują tu zastosowania terapeutycznego. Nie oznacza to jednak, iż w obrzęku tłuszczowym dieta nie ma znaczenia, ponieważ lipohypertrofia pozostaje jednak w związku z podażą tłuszczów i cukrów w pożywieniu (zwiększa się wraz z przyjmowaniem pożywienia bogatego w te składniki). W wyniku powyższego i w związku z brakiem dostatecznej wiedzy na ten temat, często dochodzi do sytuacji, gdy kobiety stosują głodówki i katują się drastycznym wysiłkiem fizycznym, a gdy po kilku miesiącach dostrzegają brak skuteczności tych działań (lub zmuszone są je przerwać ze wskazań medycznych) - stwierdzając brak związku diety i wysiłku z ich obrzękiem, przestają się ograniczać w kaloryczności pożywienia i zaniedbują zupełnie wysiłek fizyczny. Wówczas, po kolejnych kilku miesiącach dostrzegają z rozpaczą iż ich obrzęk i dolegliwości się powiększyły. Aby uniknąć podobnej sytuacji zaleca się utrzymywanie diety na stałym poziomie podaży przede wszystkim tłuszczów oraz stosowanie regularnego i umiarkowanego wysiłku fizycznego. Dzięki takiemu działaniu dalszy rozwój lipohypertrofii zostaje ograniczany, a aktywność fizyczna pomaga redukować nacieczenie obrzękowe.

Jedynym w pełni bezpiecznym i właściwym postępowaniem terapeutycznym jest stosowanie kompleksowej fizykalnej terapii przeciwobrzękowej (manualny drenaż limfatyczny + kompresjoterapia + kinezyterapia). Poprawne przeprowadzenie terapii przeciwobrzękowej w warunkach stacjonarnych zwykle daje znaczące ograniczenie, bądź zupełne ustąpienie charakterystycznych dolegliwości obrzęku tłuszczowego - uczucia napięcia skóry, ciężkości kończyn, wrażliwości dotykowej i piekącego bólu pod wpływem ucisku.

Ważnym jest odpowiednie rozpoznanie obrzęku tłuszczowego i jego różnicowanie z otyłością i samą lipohypertrofią.

O ile obrzęk tłuszczowy, ze względu na nacieczenie płynem obrzękowym, należy poddawać kompleksowej fizykalnej terapii przeciwobrzękowej (KFTP), o tyle stosowanie tej terapii w czystej lipohypertrofii wydaje się bezzasadne. Według U.Herpertz'a w trakcie kilkutygodniowej stacjonarnej terapii z wykorzystaniem KFTP obrzęk tłuszczowy można zredukować przeciętnie o ok. 1,2l dla każdej z kończyn, podczas gdy zastosowanie w tych samych warunkach KFTP dla lipohypertrofii daje redukcję max. 0,5l Dlatego zdaniem niektórych badaczy, najskuteczniejszą formą terapii lipohypertrofii jest liposukcja. Należy jednak mieć na uwadze, że po przeprowadzeniu tego zabiegu pacjent będzie musiał nosić odzież kompresyjną. Zastosowanie liposukcji w przypadku obrzęku tłuszczowego jest dyskusyjne - niektórzy badacze uważają, iż nie powinna ona mieć miejsca ze względu na możliwość uszkodzenia drobnych naczyń układu limfatycznego, co może stanowić powikłanie po zabiegu. Inni zaś - wychodząc z założenia, iż skoro pacjent z obrzękiem tłuszczowym (zwłaszcza dużym) i tak powinien nosić odzież kompresyjną - uważają przeprowadzenie liposukcji za dopuszczalne.

Otyłość różni się od obrzęku tłuszczowego pod kilkoma względami, co zostało ujęte w tabeli poniżej. Jest ona zawsze bardziej miękka i pozbawiona charakterystycznych dolegliwości, o których mowa wcześniej.

Prowadząc diagnostykę i terapię obrzęku tłuszczowego należy mieć na uwadze fakt, iż często współistnieją z nim inne zaburzenia, takie jak obrzęk limfatyczny, żylny czy nawet otyłość. O ile w terapii obecność obrzęku limfatycznego czy żylnego nie ma znaczenia, bo oba te zaburzenia można poddawać tej samej KFTP co obrzęk tłuszczowy, o tyle występowanie otyłości (która współistnieje w 10-20% wszystkich przypadków obrzęku tłuszczowego) może stanowić wskazanie do włączenia diety i zwiększenia wydatku energetycznego (kinezyterapia). Ważne jednak by uświadomić pacjentowi, iż owe dodatkowe zalecenia (ruch i dieta) mogą jedynie częściowo zredukować rozmiary ciała - wyłącznie o tą część, którą związana jest z otyłością.

Ze względu na upośledzone odprowadzanie płynu obrzękowego z tkanki podskórnej, nie jest wskazane korzystanie przez pacjenta z gorących kąpieli, lub innych zabiegów zwiększających przekrwienie w skórze na obszarze objętym obrzękiem, gdyż zwiększa to powierzchnię filtracji.

Czytaj część 1 artykułu: Obrzęk Tłuszczowy - patomechanizm, występowanie i obraz kliniczny.